Ο χορός του Ζαλόγγου… Η αυτοθυσία των γυναικών του Σουλίου.. Κι ένα μνημείο να την θυμίζει για πάντα.
Με τη στήριξη του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού και της Υπηρεσίας Νεωτέρων Μνημείων & Τεχνικών Έργων Ηπείρου, του Υπουργείου Εξωτερικών και της Γενικής Γραμματείας Δημόσιας Διπλωματίας & Απόδημου Ελληνισμού, της Περιφέρειας Ηπείρου και την Περιφερειακής Ενότητας Πρέβεζας, του Δήμου Πρέβεζας, της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδας, του Υπουργείου Τουρισμού και του Ελληνικού Οργανισμού Τουρισμού και πλήθος φίλων, το Ίδρυμα Γεωργίου Ζογγολόπουλου ενεργεί ώστε με διεθνή καμπάνια ενημέρωσης να αναδείξει το Μνημείο Νεότερης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ελλάδας «Ο Χορός του Ζαλόγγου» σε Διεθνές Τοπόσημο για την Εξάλειψη της Βίας Κατά των Γυναικών στο πλαίσιο των αρχών της UNESCO.
Εξήντα τρεις Σουλιώτισσες, κυνηγημένες και παγιδευμένες στην άκρη του γκρεμού, μπροστά στο φάσμα του βιασμού και της αιχμαλωσίας, επέλεξαν ως λύση τον θάνατο. Είναι η πρώτη πράξη αυτοδιάθεσης και ομαδικής γυναικείας απόφασης κατά της βίας που καταγράφεται ως γεγονός στην παγκόσμια ιστορία.
Το μνημείο είναι ένα αριστούργημα τέχνης και τεχνικής σε κολοσσιαίο μέγεθος, μήκους 18 μ. και ύψους 15 μ., που είναι ορατό από απόσταση 35 χιλιομέτρων.
Η συλλογική απόφαση των γυναικών να αντιδράσουν με αυτόν τον τρόπο στη βία και η μοναδικότητα του μνημείου, θεματικά, μορφολογικά και τεχνικά, καθιστούν τον ιερό τόπο του Ζαλόγγου και το ίδιο το μνημείο μοναδικό Παγκόσμιο Σημείο Αναφοράς και Σύμβολο για την Εξάλειψη της Βίας Κατά των Γυναικών.
Με απόφαση του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού (ΦΕΚ 320-03/06/2021), το γλυπτό «Ο Χορός του Ζαλόγγου» στην Περιφερειακή Ενότητα Πρεβέζης, το 2021, κηρύσσεται Μνημείο Νεότερης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ελλάδας, διότι αποτελεί ένα πρωτοποριακό έργο μοντέρνας γλυπτικής, μεγάλης κλίμακας, σε υπαίθριο χώρο, με εξαιρετική ιστορική, καλλιτεχνική και τεχνική αξία.
Το αίτημα χαρακτηρισμού του μνημείου είχε υποβληθεί εκ μέρους του Ιδρύματος Γεωργίου Ζογγολόπουλου, το οποίο εξέφρασε τις θερμότερες ευχαριστίες του για την τιμητική αποδοχή και έγκριση του αιτήματος εκ μέρους της Ελληνικής Πολιτείας, καθώς και για την υποδειγματική συνεργασία με τις καθ’ ύλην αρμόδιες Διευθύνσεις και Υπηρεσίες του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού.
Ο κατασκευαστικός άθλος της δημιουργίας του μνημείου
Κατόπιν πανελλήνιου διαγωνισμού, πραγματοποιείται το 1954 in situ στο όρος Ζάλογγο η κατασκευή ενός μνημειακής κλίμακας έργου τέχνης αφιερωμένου στην ομαδική θυσία των Σουλιωτισσών.
Παρουσιάζονται πολλές κατασκευαστικές δυσκολίες, καθώς τα υλικά (νερό, άμμος, χαλίκι, ξυλεία, σίδερα, τσιμέντο) για τον σκελετό από οπλισμένο σκυρόδεμα αλλά και οι 4.300 ασβεστολιθικοί όγκοι που θα «έντυναν» τις Σουλιώτισσες χρειάζεται να μεταφερθούν από τη βάση του γκρεμού στη θέση ανέγερσης του μνημείου με τα χέρια, με ζώα και με αυτοσχέδιους μηχανισμούς μέσα από δύσβατα μονοπάτια.
Η λαχτάρα για τη δημιουργία του μνημείου, όμως, είναι τέτοια που για την ολοκλήρωσή του συνεργάζονται ενωμένοι δημόσιοι φορείς και ιδιώτες. Η ανέγερση του μνημείου υποστηρίχθηκε οικονομικά και από σχολικούς εράνους, καθώς και από την αξιοσημείωτη εθελοντική εργασία δεκάδων γυναικών από τα γειτονικά χωριά.
Η αποτύπωση του «Χορού του Ζαλόγγου» με τη μορφή ενός δημόσιου μνημείου αποδίδει τις πρέπουσες τιμές στις γυναίκες που επέλεξαν οι ίδιες πώς θα ορίσουν τη ζωή τους, ενώ παράλληλα αποτελεί μνεία για τον ενεργό ρόλο των γυναικών στις κοινωνίες.
Το εμβληματικό γλυπτό αποτελεί χαρακτηριστικό δείγμα εφαρμογής του Μοντερνισμού, όπου η αφαιρετική μορφολογία του μπορεί να υιοθετηθεί ως σύμβολο κάθε γυναίκας όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά σε ολόκληρο τον κόσμο.
Λαμβάνοντας υπόψη ότι είναι η κατάλληλη στιγμή αυτό το μνημείο να γίνει Διεθνές Τοπόσημο για την Εξάλειψη της Βίας Κατά των Γυναικών, το Ίδρυμα Γεωργίου Ζογγολόπουλου ενεργεί για τον χαρακτηρισμό αυτό από την UNESCO. Ας στηρίξουμε όλοι μαζί αυτή την προσπάθεια, ώστε να μπορέσουμε να πούμε ΟΧΙ ΣΤΗ ΒΙΑ ΚΑΤΑ ΤΩΝ ΓΥΝΑΙΚΩΝ έχοντας για αυτόν τον σκοπό ένα Κοινό Παγκόσμιο Σύμβολο στη χώρα που ακόμη και στις μέρες μας έχει βαθιά επιρροή στον τρόπο με τον οποίο οφείλει να λειτουργεί η Δημοκρατία.
Ο φυσικός χώρος εγκατάστασης και η μοναδική περίπτωση αυτού του δημόσιου έργου τέχνης με τις γυναίκες να στέκουν αγέρωχες στο χείλος ενός γκρεμού αρνούμενες οποιαδήποτε μορφή ταπείνωσης, αξίζει διεθνούς προσοχής και προβολής.
«Ο Χορός του Ζαλόγγου» ας μας θυμίζει την αυτοθυσία αυτών των γυναικών και ας γίνει σύμβολο για να τιμήσουμε τη γυναίκα, τη μητέρα, την κόρη, την αδερφή, τη φίλη που έχουμε στη ζωή μας.
