Παρά την σημαντική αύξηση των αφίξεων τουριστών στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια, τα έσοδα από τον τουρισμό δεν ακολουθούν ανάλογη ανοδική πορεία. Οι επισκέπτες μένουν λιγότερο και ξοδεύουν λιγότερα, εγείροντας ερωτήματα για τη βιωσιμότητα του ελληνικού τουριστικού μοντέλου.

Όπως επισημαίνει μελέτη της Eurobank με τίτλο «Πυλώνας Τουρισμού: Χαρακτηριστικά, Οικονομική Επίδραση, Προκλήσεις και Προτάσεις Πολιτικής», το μοντέλο μεταβάλλεται προς την κατεύθυνση «περισσότεροι τουρίστες με μικρότερη παραμονή και δαπάνη». Αυτό οφείλεται εν μέρει σε αλλαγές στη ζήτηση, αλλά και σε πιέσεις που προκαλούν υποβάθμιση του περιβάλλοντος και της ποιότητας υπηρεσιών, θέτοντας εν αμφιβόλω τη μακροχρόνια διατηρησιμότητα του κλάδου.

Η μελέτη υπογραμμίζει ότι το ζητούμενο για ένα βιώσιμο τουριστικό μέλλον είναι η αύξηση της δαπάνης ανά επισκέπτη και όχι απλά των αφίξεων. Η διατήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς, η προστασία του περιβάλλοντος και η διαφύλαξη της φυσικής ομορφιάς αποτελούν βασικούς παράγοντες που εξασφαλίζουν την αυθεντικότητα της εμπειρίας, κάτι που δεν συμβαδίζει με τον μαζικό τουρισμό χαμηλού κόστους.

Από πλευράς οικονομικών μεγεθών, την πενταετία 2020-2024, παρά τις προκλήσεις της πανδημίας, της ενεργειακής κρίσης και γεωπολιτικών εντάσεων, οι ταξιδιωτικές εισπράξεις ανέκαμψαν απότομα στα 21,6 δισ. ευρώ το 2024, αντιστοιχώντας στο 9,1% του ΑΕΠ. Ωστόσο, παραμένουν χαμηλότερα σε πραγματικούς όρους συγκριτικά με το 2019.

Η αύξηση των αφίξεων ήταν εντυπωσιακή: από 15 εκατομμύρια το 2010 στους 40,7 εκατομμύρια το 2024, με μέσο ετήσιο ρυθμό 7,1%. Αντιθέτως, η μέση δαπάνη ανά ταξιδιώτη μειώθηκε από 640,4 ευρώ το 2010 σε 530,6 ευρώ το 2024, αντικατοπτρίζοντας και τη μείωση της μέσης διάρκειας παραμονής (5,9 νύχτες το 2024 από 9,3 το 2010).

Στο πρώτο πεντάμηνο του 2025 οι διεθνείς αεροπορικές αφίξεις αυξήθηκαν κατά 5,9% σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2024, φτάνοντας τα 6,3 εκατομμύρια. Η Κρήτη διατήρησε την πρώτη θέση στις αφίξεις, ακολουθούμενη από τα Δωδεκάνησα και τα Ιόνια Νησιά. Αντίθετα, οι Κυκλάδες κατέγραψαν μείωση 15,3%.

Οι ταξιδιωτικές εισπράξεις την περίοδο Ιανουαρίου – Απριλίου 2025 αυξήθηκαν κατά 10,6%, φτάνοντας τα 2,157 δισ. ευρώ, με σημαντική άνοδο κυρίως από χώρες εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ωστόσο, εισπράξεις από παραδοσιακές αγορές όπως η Γαλλία και η Ιταλία μειώθηκαν.

Η Ελλάδα διατηρεί υψηλή θέση στις προτιμήσεις Ευρωπαίων ταξιδιωτών, ανεβαίνοντας στη 3η θέση μεταξύ των Γερμανών και των Γάλλων, και στην 5η θέση στο Ηνωμένο Βασίλειο. Οι Γάλλοι εμφανίζουν μεγαλύτερη προθυμία για πολλαπλά ταξίδια εντός 12 μηνών, ενώ το αεροπλάνο παραμένει το δημοφιλέστερο μέσο μετακίνησης.

Οι τάσεις δείχνουν επίσης αύξηση στον προγραμματισμό των ταξιδιών από νωρίς, κυριαρχία των διακοπών σε παραλίες, και προτίμηση σε ξενοδοχεία/μοτέλ, αν και παρατηρείται μείωση της προτίμησης σε ξενοδοχειακά καταλύματα σε κάποιες αγορές.

Τέλος, σημειώνεται αυξημένο ενδιαφέρον για ταξίδια με συνοδό ή οικογένεια, καθώς και αξιοσημείωτη αύξηση των ταξιδιωτών που ταξιδεύουν μόνοι ή με κατοικίδιο, ιδιαίτερα από τη Γερμανία.