Τα προβλήματα που έχουν ανακύψει με την υλοποίηση των προγραμμάτων «Εξοικονομώ» καταδεικνύει το ΤΕΕ Ηπείρου με επιστολή προς τον αρμόδιο υπουργό την οποία υπογράφει ο Πρόεδρος της Διοικούσας Γιάννης Τσίγκρος.

Παρότι η λογική σχεδιασμού του προγράμματος είναι σωστή, η ανεπαρκής διαχείριση, οι καθυστερήσεις στην αποπληρωμή και η δυσλειτουργία των ψηφιακών εργαλείων που εμπλέκονται στις αιτήσεις,  έχουν δημιουργήσει σοβαρά εμπόδια σε όλους τους εμπλεκόμενους, με αποτέλεσμα οι μηχανικοί να βρίσκονται εκτεθειμένοι απέναντι στους πολίτες.

Ο φορέας υλοποίησης του προγράμματος, που οφείλει να τηρεί το σύστημα διαχείρισης ελέγχου, στα πλαίσια της υποδοχής και αξιολόγησης των αιτήσεων, έχει σημαντική ευθύνη για τα προβλήματα και τις καθυστερήσεις που ταλανίζουν το πρόγραμμα «Εξοικονομώ», με τις συνέπειες να πλήττουν όχι μόνο τους πολίτες αλλά και τους επαγγελματίες του τεχνικού κλάδου, ιδιαίτερα τους μηχανικούς, επιβαρύνοντάς τους με επιπλέον φόρτο εργασίας, χωρίς την αντίστοιχη αποζημίωση.

Άξιο αναφοράς αποτελεί το γεγονός ότι ενώ, έως τώρα, υπάρχουν αιτήσεις που δεν έχουν εξοφληθεί πλήρως από το πρόγραμμα «Εξοικονομώ 2021», οι αιτήσεις του προγράμματος «Εξοικονομώ 2023» βρίσκονται ακόμη σε κατάσταση επιλογής χρηματοδοτικού σχήματος (δηλαδή σε πρώιμο στάδιο – 4ο από 10ο ), έχει ξεκινήσει το  πρόγραμμα «Εξοικονομώ 2025».

Στην επιστολή αναλύονται διεξοδικά τα προβλήματα και γίνεται μία σειρά προτάσεων για βελτιώσεις.

Προτάσεις για Βελτίωση

1.            Απλοποίηση των Διαδικασιών και Τυποποίηση Δικαιολογητικών.

Το ΤΕΕ πρέπει να αναλάβει την τυποποίηση των απαιτούμενων δικαιολογητικών και διαδικασιών, καθορίζοντας σαφείς και αμετάβλητους κανόνες, που θα συνεισφέρουν στην μείωση της γραφειοκρατίας. Παράδειγμα προς μίμηση αποτελεί το πρόγραμμα «Φωτοβολταϊκά στη Στέγη», όπου οι εκταμιεύσεις ολοκληρώνονται εντός 15 ημερών.

2.            Αυστηρή Εφαρμογή της Ευρωπαϊκής Οδηγίας για Καθυστερήσεις Πληρωμών

Η Οδηγία 2011/7/ΕΕ προβλέπει τόκους 12,5% για καθυστερήσεις πληρωμών άνω των 60 ημερών. Η εφαρμογή της θα λειτουργήσει ως κίνητρο για την ταχύτερη εκκαθάριση των οφειλών.

3.            Αναβάθμιση της Ψηφιακής Πλατφόρμας

Η νέα Ψηφιακή Πλατφόρμα θα πρέπει να αναβαθμιστεί προκειμένου να μπορεί να ανταπεξέλθει και στις περιόδους αιχμής. Η αναβάθμιση της Ψηφιακής Πλατφόρμας πρέπει να επικεντρωθεί στην ορθή ολοκλήρωση των εργασιών ενεργειακής αναβάθμισης και την πλήρη φωτογραφική τεκμηρίωση των ολοκληρωμένων παρεμβάσεων.

4.            Δεσμευτικές Προθεσμίες για τους Ελέγχους

Οι έλεγχοι, που δεν αφορούν τις αυτοματοποιημένες διαδικασίες του συστήματος, θα πρέπει να ολοκληρώνονται εντός προκαθορισμένων χρονικών ορίων από την υποβολή αιτήματος διενέργειας τους, ώστε να αποφεύγονται οι αδικαιολόγητες καθυστερήσεις. Θα πρέπει να καθοριστούν χρονοδιαγράμματα για την ολοκλήρωση των ελέγχων.

5.            Ενίσχυση του Προϋπολογισμού και της Επιδότησης

Το ΥΠΕΝ οφείλει να ενισχύσει τον προϋπολογισμό των προγραμμάτων «Εξοικονομώ» με σκοπό την ένταξη όλων των υποβαλλόμενων αιτήσεων, για να μην υπάρχουν άδικοι αποκλεισμοί και αιτούντες εκτός προγράμματος. Επιπλέον η αύξηση της επιδότησης, θα αποτελέσει σημαντικό κίνητρο για τους οικονομικά ασθενέστερους, ώστε να  διευκολυνθεί η αναβάθμιση των κατοικιών και η μείωση των δαπανών ενέργειας.

6.            Αύξηση του Επιλέξιμου Προϋπολογισμού Λοιπών Δαπανών

Το ΥΠΕΝ πρέπει να ενισχύσει τον επιλέξιμο προϋπολογισμό των λοιπών δαπανών των προγραμμάτων «Εξοικονομώ», στις οποίες περιλαμβάνονται η αμοιβή των δύο ενεργειακών επιθεωρήσεων, η αμοιβή για την κατάρτιση της Ηλεκτρονικής Ταυτότητας Κτιρίου, η αμοιβή του Τεχνικού Συμβούλου του έργου και η αμοιβή για τυχόν εκδόσεις αδειών/βεβαιώσεων/εγκρίσεων ή εκπόνησης μελετών που απαιτούνται από την κείμενη νομοθεσία για την υλοποίηση των παρεμβάσεων.

7.            Κριτήρια βαθμολόγησης

Αντί της προτεραιοποίησης ένταξης με βάση την ημερομηνία αίτησης ένταξης στο «Εξοικονομώ 2025» να ισχύουν διαβαθμισμένα εισοδηματικά κριτήρια.

Για εισόδημα μεγαλύτερο των 10.000€ το ποσοστό επιδότησης ανέρχεται σε 50%, είτε αυτό είναι 10.001€ είτε 30.000€. Δικαιότερη είναι η διαβάθμιση στο ποσοστό επιδότησης αντί της ισχύουσας οριζόντιας αντιμετώπισης. Προτείνεται η αντίστοιχη διαβάθμιση: Για εισόδημα έως 10.000€ προτείνεται επιδότηση 75%, για εισόδημα από 10.001€ έως 20.000€: 65%, για εισόδημα από 20.001€ έως 30.000€: 55%, και για εισόδημα μεγαλύτερο των 30.000€ προτείνεται ποσοστό επιδότησης 45%.

Τα προγράμματα «Εξοικονομώ» αποτελούν προγράμματα που έχουν στόχο την προώθηση της Εθνικής Ενεργειακής Πολιτικής για την εξοικονόμηση ενέργειας, μέσω της αναβάθμισης της Ενεργειακής κλάσης των νοικοκυριών. Παράλληλα συμβάλλουν στο κοινωνικό πρόσωπο του κράτους μέσω της οικονομικής επιχορήγησης στους πολίτες.

Η μείωση του κόστους μπορεί να επιτευχθεί κυρίως με την μείωση του χρόνου που χάνεται λόγω καθυστερήσεων ένταξης/υπαγωγής και αποπληρωμής. Είναι σαφές πως μία παρέμβαση που υλοποιείται το 2022 και εξοφλείται το 2025 είναι πολύ πιο ακριβή από μια παρέμβαση που υλοποιείται το 2022 και εξοφλείται το ίδιο έτος.

Με την εύρυθμη και έγκαιρή διεκπεραίωση των σταδίων της διαδικασίας βελτιώνεται το ενεργειακό περιβάλλον των οικημάτων και η ποιότητα ζωής των κατοίκων. Η εκτέλεση των προγραμμάτων «Εξοικονομώ» έγινε με την καθοριστική συμβολή των μηχανικών όλα τα προηγούμενα χρόνια. Ως εκ τούτου η επισήμανση προβλημάτων και η παράθεση προτάσεων αποτελεί υποχρέωση του φορέα μας τόσο απέναντι στους συναδέλφους Μηχανικούς, όσο και στην ωφελούμενη κοινωνία και στην επίσημη Πολιτεία, ώστε, η αντιμετώπιση των διαπιστωμένων δυσχερειών και η υιοθέτηση, τόσο των παραπάνω προτάσεων βελτίωσης, όσο και άλλων που θα έχουν ως γνώμονα την εύρυθμη και αποτελεσματική λειτουργία του προγράμματος «Εξοικονομώ 2025», να μεγιστοποιήσει τα οφέλη του προγράμματος σε Εθνικό αλλά και σε κοινωνικό επίπεδο. Αυτή θα πρέπει να είναι και η στάση του ΤΕΕ  απέναντι στις προθέσεις του ΥΠΕΝ για συγκεντρωτική κατεύθυνση των προγραμμάτων και τη δημιουργία μονοπωλίων ως απάντηση στη μείωση του κόστους των παρεμβάσεων .