Παρά τις συχνές κυβερνητικές αναφορές ότι η Ελλάδα συγκαταλέγεται στις πρώτες χώρες σε απορρόφηση των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης, η πραγματικότητα στα έργα υποδομής και τις επενδύσεις είναι πιο πολύπλοκη. Μέχρι σήμερα, η χώρα έχει αντλήσει περίπου 18 δισ. ευρώ, όμως η τελική απορρόφηση —δηλαδή η εκτέλεση των έργων στο έδαφος— υστερεί σημαντικά σε σχέση με τις ανακοινώσεις.

Σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές, η «ενεργοποίηση» των πόρων ξεπερνά το 70%. Ωστόσο, πολλά έργα έχουν μόνο εγκριθεί ή συμβασιοποιηθεί, με λίγα να έχουν φτάσει στο στάδιο των εργασιών, δημιουργώντας μια εικόνα «δύο ταχυτήτων».

Τα έργα που κινούνται ταχύτερα

Τα πιο ώριμα και άμεσα εκτελέσιμα έργα περιλαμβάνουν:

• Ψηφιακές υποδομές του Δημοσίου: νέα gov services, cloud projects, ψηφιακή διακυβέρνηση.
• Μεγάλα ενεργειακά έργα και διασυνδέσεις δικτύων.
• Αναβαθμίσεις σχολείων, νοσοκομείων και δημοτικών υπηρεσιών.
• Προγράμματα ενεργειακής αναβάθμισης κτιρίων.
• Επιχειρηματικές επενδύσεις μέσω δανείων του Ταμείου Ανάκαμψης.

Ιδιαίτερα στα δάνεια, η απορρόφηση κινείται γρήγορα: χιλιάδες επιχειρήσεις έχουν ήδη ενταχθεί, με αποτέλεσμα τα κεφάλαια να φτάνουν άμεσα στην αγορά.

Τα εμπόδια στα μεγάλα έργα υποδομής

Όμως, στα μεγάλα έργα υποδομής οι καθυστερήσεις είναι εμφανείς και οφείλονται σε:

• Διαγωνισμούς που τραβούν μήνες.
• Ενστάσεις μεταξύ εταιρειών.
• Μελέτες που χρειάζονται επανασχεδιασμό.
• Αδειοδοτήσεις που καθυστερούν μεταξύ υπηρεσιών.

Πολλά έργα παρουσιάζουν καθυστερήσεις 6 έως 12 μηνών. Και αυτό είναι κρίσιμο, καθώς το Ταμείο Ανάκαμψης δεν επιτρέπει παρατάσεις όπως το ΕΣΠΑ.

Ο χρονικός περιορισμός: 2026

Όλα τα έργα πρέπει να ολοκληρωθούν έως το τέλος του 2026. Μικρή δυνατότητα μεταφοράς κάποιων δράσεων έως το 2027 υπάρχει μόνο εφόσον έχουν ήδη ξεκινήσει και δεν παρουσιάζουν καθυστερήσεις. Μετά το 2026, η χρηματοδότηση σταματά οριστικά και τα έργα που δεν προλάβουν, χάνουν τα κονδύλια.

Σύμφωνα με στελέχη της αγοράς: «Χωρίς Ταμείο, δύσκολα κλείνουν έργα τέτοιου μεγέθους». Αυτό σημαίνει ότι αρκετές «μεγάλες επενδύσεις» που ανακοινώνονται παραμένουν απλώς σχέδια χωρίς χρηματοδότηση.

Τι σημαίνει για την Ελλάδα

Η καθυστερημένη απορρόφηση του Ταμείου Ανάκαμψης δεν είναι απλά ζήτημα επικοινωνίας. Πρόκειται για στρατηγικό παράθυρο επενδύσεων μιας δεκαετίας, που αν χαθεί, η χώρα κινδυνεύει να μείνει πίσω σε υποδομές, ψηφιακή ανάπτυξη και ενεργειακή μετάβαση.

Η επιτυχής αξιοποίηση των κονδυλίων θα καθορίσει αν η Ελλάδα θα καταφέρει να ενισχύσει σημαντικά τη δημόσια και ιδιωτική οικονομία ή αν οι πόροι θα χαθούν λόγω γραφειοκρατικών καθυστερήσεων.