Η «μεγάλη ευρωπαϊκή ευκαιρία» για τη στέγαση των νέων κινδυνεύει να μετατραπεί σε ακόμη ένα ελληνικό πρόγραμμα που σκοντάφτει στη γραφειοκρατία και την απόσταση ανάμεσα στις εξαγγελίες και την πράξη. Το «Σπίτι μου 2», που παρουσιάστηκε ως σημαντικό εργαλείο για προσιτή κατοικία, βρίσκεται πλέον στο μικροσκόπιο των Βρυξελλών.
Σύμφωνα με εσωτερικές εκθέσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, δέκα μήνες μετά την έναρξή του, μόλις το 30% των 1 δισ. ευρώ που έχουν δεσμευθεί από το Ταμείο Ανάκαμψης έχει απορροφηθεί. Οι υπόλοιποι πόροι παραμένουν ανενεργοί, ενώ οι ανάγκες για στέγη αυξάνονται δραματικά.
Κοινοτικοί αξιωματούχοι που επισκέφθηκαν την Αθήνα στις αρχές Οκτωβρίου, με αυστηρό ύφος υπενθύμισαν ότι οι προθεσμίες του RRF δεν αλλάζουν. «Είμαστε στο τελευταίο μίλι», σημείωσαν χαρακτηριστικά, προειδοποιώντας πως κάθε καθυστέρηση πλήττει την αξιοπιστία της χώρας στο συνολικό πρόγραμμα απορρόφησης πόρων.
Το πρόβλημα, ωστόσο, δεν περιορίζεται στον ρυθμό. Η ίδια η φιλοσοφία του προγράμματος φαίνεται να μην ανταποκρίνεται στη σημερινή αγορά. Οι όροι –όριο κόστους στα 250.000 ευρώ, κατοικίες έως 150 τ.μ. και προ του 2007– αποκλείουν μεγάλο μέρος των διαθέσιμων ακινήτων, αφήνοντας πολλούς δικαιούχους εκτός. Έτσι, οι εγκρίσεις δανείων συχνά δεν οδηγούν ποτέ σε συμβόλαια.
Παρά ταύτα, το οικονομικό επιτελείο εμφανίζεται ικανοποιημένο, κάνοντας λόγο για 65% χρηματοδοτική πρόοδο και 10.500 νέους ιδιοκτήτες. Η Κομισιόν, πάντως, βλέπει διαφορετικά τα νούμερα και προειδοποιεί ότι η αποτυχία του προγράμματος μπορεί να κοστίσει κοινοτικά κονδύλια.
Το «Σπίτι μου 2» χρηματοδοτείται κατά 50% από το Ταμείο Ανάκαμψης και κατά 50% από τραπεζικά δάνεια, τα οποία θεωρητικά προσφέρονται με ευνοϊκούς όρους – στην πράξη, όμως, η πρόσβαση σε αυτά αποδεικνύεται δύσκολη για τους νέους με περιορισμένα εισοδήματα.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει θέσει ως ορόσημο τον Ιούλιο του 2026 για την πλήρη απορρόφηση των πόρων. Αν οι ρυθμοί δεν επιταχυνθούν, η Ελλάδα κινδυνεύει να επιστρέψει αδιάθετα κονδύλια – ένα ακόμη παράδειγμα του πώς οι καλές προθέσεις και τα μεγάλα σχέδια καταλήγουν να «κολλούν» στο γραφειοκρατικό τέλμα.
Το «Σπίτι μου 2» ξεκίνησε ως υπόσχεση για κοινωνική πολιτική. Αν δεν αλλάξει ρότα, θα καταλήξει να είναι άλλη μια χαμένη ευκαιρία – με διαθέσιμα χρήματα, αλλά χωρίς πραγματικά σπίτια για τους νέους.
