Εκτεταμένοι «καθαρισμοί» με αποψιλωτική κοπή της βλάστησης του υπορόφου στο δάσος του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, στο πλαίσιο του προγράμματος AntiNERO, έχουν προκαλέσει την καταστροφή ενός μοναδικού οικοσυστήματος διεθνούς σημασίας.

Αυτό επισημαίνουν οργανώσεις και σύλλογοι με αναλυτική τους ανακοίνωση.

Το δάσος φιλοξενεί σπάνια είδη μακρομυκήτων, όπως τα Campylomyces heimii, Leucoagaricus ionidicolor και Urnula mediterranea, ενώ αποτελεί τον σημαντικότερο βιότοπο του νέου για την επιστήμη είδους τρούφας Tuber pulchrosporum, το οποίο περιγράφηκε για πρώτη φορά στην περιοχή.

Η βλάστηση του υπορόφου, η φυσική αναγέννηση των δέντρων και είδη όπως οι ρούσκοι (Ruscus spp.), ο κισσός (Hedera helix) και οι κληματίδες (Clematis spp.), αποτελούν κρίσιμα στοιχεία της δομής και της οικολογικής ισορροπίας του οικοσυστήματος. Η συγκεκριμένη υγρόφιλη και μεσοφυτική θέση μειώνει την ευφλεκτότητα της βιομάζας και λειτουργεί ως φυσικός επιβραδυντής πυρκαγιάς.

Το φυλλόστρωμα και το επιφανειακό χώμα φιλοξενούν πλούσια βιοκοινότητα, από μυκήλια και μικροοργανισμούς έως έντομα και σκουλήκια, που συμβάλλουν στη θρέψη του εδάφους, στη δέσμευση άνθρακα και στη διατήρηση της οικολογικής ισορροπίας. Η αποψίλωση του υπορόφου έχει ως αποτέλεσμα την πλήρη αποσύνδεση αυτών των πολύπλοκων λειτουργιών, με μακροπρόθεσμη υποβάθμιση του οικοσυστήματος.

Παρά τα αιτήματα για συνάντηση με την Πρυτανεία από τον Απρίλη και την επισήμανση της μοναδικότητας του βιότοπου, το Πανεπιστήμιο προχώρησε στις εργασίες με χρήση βαρέος μηχανικού εξοπλισμού (τρακτέρ και καταστροφείς), καταστρέφοντας τη βλάστηση του υπορόφου.

Οι επιστήμονες και οι περιβαλλοντικοί φορείς, που απέστειλαν αιτήσεις για προστασία και αξιοποίηση του δάσους ως χώρου περιβαλλοντικής εκπαίδευσης και έρευνας, επισημαίνουν ότι οι παρεμβάσεις δεν είχαν καμία επιστημονική βάση, ενώ οι ισχυρισμοί περί συσσωρευμένης βιομάζας που έπρεπε να αφαιρεθεί δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα.

Το ανώτερο πευκόφυτο τμήμα του λόφου, με μεγάλη ευφλεκτότητα, παραμένει ανέπαφο, ενώ οι παρεμβάσεις στο υγρόφιλο υπόροφο προκαλούν υποβάθμιση ενός οικοσυστήματος με βιοποικιλότητα διεθνούς ενδιαφέροντος.

Η πολιτική του προγράμματος AntiNERO έχει δεχθεί δημόσια κριτική για ασάφεια στους όρους εφαρμογής και έλλειψη οικολογικών κριτηρίων. Μάλιστα, έχει αποτελέσει αντικείμενο αναφοράς και στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το οποίο παρέπεμψε το θέμα για προκαταρκτική έρευνα στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Αιτήματα φορέων και επιστημόνων

Η Κοιν.Σ.Επ. Τα Ψηλά Βουνά, μαζί με τον Σύλλογο Μανιταρόφιλων Ελλάδας, την Εταιρία Προστασίας Πρεσπών, τον Σύλλογο Μανιταρόφιλων Ηπείρου, το Σχολείο της γης, το Habibi Works και το Boulouki, ζητούν:

• Άμεση παύση των παρεμβάσεων στο Πανεπιστημιακό Δάσος
• Σύσταση κοινής επιστημονικής επιτροπής με συμμετοχή του Πανεπιστημίου, ανεξάρτητων ειδικών και περιβαλλοντικών φορέων
• Αναθεώρηση του σχεδίου καθαρισμού με σαφή προσανατολισμό στην προστασία, την έρευνα και την περιβαλλοντική εκπαίδευση

Μεταξύ των υπογραφόντων είναι και οι επιστήμονες Ηλίας Πολέμης, γεωπόνος και μυκητολόγος PhD, και Σάββας Χριστοδούλου, υποψήφιος διδάκτορας στο ΓΠΑ και εξωτερικός συνεργάτης με εξειδίκευση στη βιοποικιλότητα των μανιταριών.