Ορατά από νωρίς είναι τα σημάδια υδατικής πίεσης στη λίμνη Παμβώτιδα, με τη στάθμη του νερού να βρίσκεται περίπου 40 εκατοστά κάτω από τα συνήθη για την εποχή επίπεδα, θυμίζοντας εικόνες από τα τέλη καλοκαιριού, όταν οι υψηλές θερμοκρασίες και η ανομβρία φέρνουν τη λίμνη στα όριά της.
Ο φετινός χειμώνας χαρακτηρίστηκε από τις λίγες χιονοπτώσεις αλλά και τις λιγότερες βροχοπτώσεις από ότι συνήθως καταγράφεται στην περιοχή. Κι αυτό αφήνει το αποτύπωμά του στην λίμνη αλλά και στην τάφρο της Λαψίστας που αρδεύει τον κάμπο.
Η τάφρος που λειτουργεί ως αποδέκτης της μονάδας βιολογικού καθαρισμού της πόλης των Ιωαννίνων δεν «ξεπλύθηκε» επαρκώς με αποτέλεσμα τα φαινόμενα ρύπανσης να είναι έντονα.
Σημαντική μείωση στις αρδευόμενες εκτάσεις
Σύμφωνα με στοιχεία του ΓΟΕΒ, παρατηρείται σταδιακή εγκατάλειψη των αρδευόμενων εκτάσεων στο λεκανοπέδιο Ιωαννίνων.
Από το 2010 μέχρι σήμερα, η μείωση ξεπερνά τα 10.890 στρέμματα, δηλαδή περίπου 1.000 στρέμματα κάθε χρόνο.
Το 2021, αρδεύτηκαν μόλις 8.160 στρέμματα, με την πτώση να αποδίδεται σε χαμηλή διαθεσιμότητα νερού και σε μεταβολές στην αγροτική δραστηριότητα.
Πίεση στο υδατικό ισοζύγιο
Η άδεια χρήσης νερού για την άρδευση των 16.000 στρεμμάτων από τον ΓΟΕΒ επιτρέπει κατανάλωση έως 11.500.000 κυβικά μέτρα νερού, ποσότητα που αντιστοιχεί σε 559 – 714 m³/στρέμμα.
Ωστόσο, η εξάτμιση, η έλλειψη βροχοπτώσεων και οι μαζικές απολήψεις, προκαλούν ραγδαία πτώση στη στάθμη της λίμνης, που σε ορισμένα χρόνια, σύμφωνα με τα διαθέσιμα επιστημονικά στοιχεία έχει φτάσει κάτω από τα 468,2 μέτρα, το κατώτατο αποδεκτό όριο για το καλοκαίρι.
Ιδιαίτερη προσοχή απαιτείται στη χρήση του θυροφράγματος, ώστε να ρυθμίζεται η ροή νερού και να αποτρέπονται ακραία φαινόμενα, είτε πλημμύρες τον χειμώνα, είτε υπερβολική πτώση στάθμης το καλοκαίρι.
Οικολογική ισορροπία και καλλιέργειες σε κρίσιμο σταυροδρόμι
Η στάθμη της λίμνης παίζει κομβικό ρόλο όχι μόνο στην άρδευση αλλά και στην οικολογική σταθερότητα του υγροτόπου. Από τον Απρίλιο έως τον Ιούνιο είναι η περίοδος φωλεοποίησης της ορνιθοπανίδας, και οι αυξομειώσεις της στάθμης δεν θα πρέπει να υπερβαίνουν τα 10 εκατοστά.
Παράλληλα, από Ιούλιο έως Οκτώβριο – όταν παρατηρούνται οι μέγιστες ανάγκες άρδευσης – η στάθμη δεν πρέπει να πέσει κάτω από τα 468.2 μέτρα, όριο που ήδη απειλείται.
Σε μία περίοδο όπου η πολιτική συζήτηση για τον επανακαθορισμό των ορίων της λίμνης έχει ανοίξει για τα καλά, θα πρέπει να τεθεί και τα πραγματικά προβλήματα τόσο της Παμβώτιδας όσο και του λεκανοπεδίου. Η λίμνη δεν δίνει μόνο φυσιογνωμία στην πόλη, αλλά δίνει και ζωή στους κάμπους των Ιωαννίνων.
