Μέσα σε κλίμα βαθιάς συγκίνησης με τις μνήμες να βαραίνουν τις ψυχές και τον τόπο, κάτοικοι και φορείς τίμησαν τους 49 προκρίτους της Παραμυθιάς που εκτελέστηκαν από τα ναζιστικά στρατεύματα.
Η 29η Σεπτέμβρη του 1943 είναι η μέρα που άφησε βαθιά τα σημάδια της στην μικρή πόλη της Παραμυθιάς. Είναι η μέρα που την μετέτρεψε σε έναν ακόμη τόπου μαρτυρίου.
«Οι 49 ήταν άνθρωποί μας. Πατεράδες, παππούδες, αδέλφια, θείοι. Είχαν ονόματα, οικογένειες, όνειρα και ελπίδες για τη ζωή».
Με αυτά τα λόγια. ο κ. Παναγιώτης Τσαμάτος, Καθηγητής Μαθηματικής Ανάλυσης στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, ο οποίος γεννήθηκε στη Παραμυθιά και έζησε στον απόηχο και την σκιά της οδυνηρής εκτέλεσης, δίνει το στίγμα της ιστορικής μνήμης.
Ο κ. Τσαμάτος, που είχε δύο εκτελεσθέντες μέσα στην οικογένειά του, έκανε την δική του έρευνα, κατέγραψε μαρτυρίες και καταστάσεις εκείνη της σκοτεινής εποχής για να διασωθούν σε ένα βιβλίο, το «Εν Παραμυθία τη 29-9-1943», ως ντοκουμέντα της θυσίας.
Το καλοκαίρι του 1943, η Παραμυθιά και τα χωριά του κάμπου της, περνούσαν δύσκολες ώρες. Η περιοχή ζούσε την κορύφωση του δράματος, που είχε αρχίσει την άνοιξη του 1941, για την επικράτηση του άξονα στην Ελλάδα.
Η Θεσπρωτία, ζούσε μία τριπλή κατοχή, των Γερμανών, των Ιταλών και των μουσουλμάνων που αυτοαποκαλούνταν Τσάμηδες και συντάχτηκαν με τους κατακτητές.
Την Παρασκευή 24 Σεπτεμβρίου του 1943, στην τοποθεσία Σκάλα, σκοτώθηκαν 6 Γερμανοί σε μάχη με αντάρτες.
Η αφορμή πια είχε δοθεί. Στα γραφεία της Κομμαντατούρας, οι λογαριασμοί είχαν γίνει. Ένας προς δέκα.
Οι ανακοινώσεις του Γερμανού φρουράρχου της Παραμυθιάς το έλεγαν καθαρά: «…δια κάθε δολοφονία ή τραυματισμόν Γερμανού στρατιώτου, θα εκτελούνται 10 χριστιανοί Έλληνες πολίτες εκ Παραμυθίας και των πέριξ χωριών».
Την νύχτα της 27ης Σεπτεμβρίου 1943, κοντά στα μεσάνυχτα, ο τρόμος πλάκωσε τα σοκάκια της κωμόπολης.
Μεικτά αποσπάσματα Γερμανών κα μουσουλμάνων Τσάμηδων, παραβιάζουν επιλεκτικά πόρτες χριστιανικών σπιτιών. Η καλοστημένη επιχείρηση τέλειωσε μέσα σε λίγη ώρα.
Οι συλληφθέντες, που ήταν οι επιφανείς της μικρής κοινωνίας, οι δάσκαλοι, ο παπάς, ο γιατρός, οι έμποροι, οι τεχνίτες, οι δημόσιοι υπάλληλοι, οδηγούνται στο υπόγειο του δημοτικού σχολείου και κρατούνται για 30 ώρες.
Κατά τη διάρκεια της κράτησης, ανακοινώθηκε στους κρατουμένους η απόφαση των αρχών κατοχής, για την εκτέλεσή τους.
Το χάραμα, πάνοπλοι Γερμανοί μαζί και με τους συνεργούς τους, οδήγησαν τους κρατούμενους λίγο έξω από την κωμόπολη σε ένα χωράφι.
Εκεί, την προηγούμενη μέρα, όμηροι από τα χωριά του κάμπου είχαν ανοίξει ομαδικούς τάφους. Πριν δώσει το πρόσταγμα ο αξιωματικός του αποσπάσματος, απελευθέρωσε τρεις από τους κρατούμενους, γιατί έκρινε πως θα του ήταν χρήσιμοι για ξυλουργικές εργασίες στο γερμανικό γραφείο διοίκησης και έμειναν 49 μελλοθάνατοι.
Μαζί με τους προκρίτους, οι εκτελεσθέντες έφταναν τους εξήντα, «για να λυθεί σωστά, η εξίσωση της ντροπής».
Σε κλίμα βαθιάς συγκίνησης και παρουσία όλων των τοπικών αρχών ο Δήμος Σουλίου τίμησε και φέτος τη μνήμη εκείνων που έφυγαν άδικα. Τη μνήμη εκείνων που σφράγισε τον τόπο και την ιστορία
{jathumbnail off}
