Ο Γυφτόκαμπος είναι ορεινή τοποθεσία της Τύμφης, ευρισκόμενη σε υψόμετρο 1100-1200 μέτρων και υπαγόμενη διοικητικά στο Σκαμνέλι του Δήμου Ζαγορίου Ιωαννίνων. Αν και ακατοίκητος, είναι γνωστός για τη Σαρακατσάνικη Στάνη, ένα μοναδικό στο είδος του ανοικτό λαογραφικό μουσείο.
Στην περιοχή έχουν ανακαλυφθεί ίχνη ανθρώπινης εγκατάστασης από την προϊστορική εποχή. Τους πιο πρόσφατους αιώνες δεν υπήρξε μόνιμος οικισμός, παρά μόνο εποχική κατοίκηση από νομάδες κτηνοτρόφους τα καλοκαίρια – κάτι που έπαυσε μόλις τη δεκαετία του ’50.
Ο τοπικός θρύλος αφηγείται πως επί Τουρκοκρατίας βρέθηκε εκεί το πτώμα ενός δολοφονημένου Τσιγγάνου γυρολόγου. Κατά τα τότε ισχύοντα, από τη στιγμή που δεν βρισκόταν ο δράστης, έπρεπε να τιμωρηθούν με ειδικό φόρο οι κάτοικοι – η περιοχή όμως ήταν έρημη και δεν ανήκε σε κανένα από τα κοντινά χωριά. Έξυπνα σκεπτόμενοι, οι Σκαμνελιώτες συγκέντρωσαν γρήγορα το φόρο και τον κατέβαλαν στις οθωμανικές αρχές. Έτσι ο Γυφτόκαμπος έλαβε όχι μόνο τη σημερινή ονομασία του, αλλά και παραχωρήθηκε στο Σκαμνέλι.
Η Σαρακατσάνικη Στάνη, δημιουργημένη σχεδόν δίπλα στο δρόμο που συνδέει το Σκαμνέλι με Λαΐστα-Ηλιοχώρι, αποτελεί πιστή αναπαράσταση σαρακατσάνικου εποχικού οικισμού. Καλύπτει συνολική έκταση 16 στρεμμάτων και περιλαμβάνει σε φυσικό μέγεθος τα «κονάκια» (αχυρένιες καλύβες που χρησιμοποιούνταν ως κατοικίες ή εργαστήρια), τον «οβορό» και το «γρέκι» (χώροι φύλαξης των ζώων). Ανάλογα με τη χρήση του, κάθε κονάκι είναι εξοπλισμένο με τα αντίστοιχα αντικείμενα της καθημερινής ζωής, από κρεβάτια μέχρι σκεύη μαγειρικής, αργαλειό και εργαλεία τυροκομίας.
Η εγκατάσταση είναι επισκέψιμη δωρεάν καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους, λόγω όμως της τοποθεσίας και του χαρακτήρα της, είναι δύσκολο να την περιηγηθεί κανείς όταν έχει χιόνι. Δημιουργός και συντηρητής της είναι η Αδελφότητα Σαρακατσαναίων Ηπείρου, η οποία λειτουργεί στο χώρο μία παραδοσιακή ταβέρνα, ενώ κάθε χρόνο διοργανώνει πανελλαδικό αντάμωμα των μελών της με εκδηλώσεις και υπαίθρια κατασκήνωση στις αρχές Αυγούστου.
