Στο πετρόκτιστο τοπίο των Άνω Πεδινών, εκεί όπου το παραδοσιακό αγγίζει το διαχρονικό, «χτυπά» αυτές τις μέρες η καρδιά ενός καινοτόμου διεθνούς ακαδημαϊκού προγράμματος.
Πρόκειται για το ξενόγλωσσο Blended Intensive Programme (BIP) με αντικείμεν την «Ανάλυση και Τεκμηρίωση της Αειφόρου Αρχιτεκτονικής των Ζαγοροχωρίων: Τυπολογία, Κατασκευή, Μορφολογία και Ένταξη στο Φυσικό Τοπίο», που φιλοξενείται στον Πανεπιστημιακό Λαμπριάδειο Σταθμό Έρευνας.
Με επικεφαλής το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, στο πρόγραμμα συμμετέχουν τα: OTH Regensburg (Γερμανία), Università degli Studi di Perugia (Ιταλία), Universidad Politécnica de Madrid (Ισπανία) και Università Mediterranea di Reggio Calabria (Ιταλία). Συνολικά, 40 φοιτητές και 10 καθηγητές φιλοξενούνται στην περιοχή, συνδυάζοντας θεωρητική διδασκαλία με επιτόπια αποτύπωση, ανάλυση και τεκμηρίωση των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών των Ζαγοροχωρίων.
Η καθηγήτρια Πολυξένη Μάντζου, ακαδημαϊκή υπεύθυνη του προγράμματος, εξηγεί ότι η έμφαση δεν δίνεται μόνο στην αρχιτεκτονική καταγραφή, αλλά και στο βαθύτερο κοινωνικό αποτύπωμα του τόπου. «Η αρχιτεκτονική του Ζαγορίου είναι ήδη διεθνώς αναγνωρισμένη», σημειώνει, «όμως αυτό που την καθιστά μοναδική είναι η έντονη κοινωνική διάσταση της. Πολλά από τα κτίρια που μελετούμε είναι αποτέλεσμα δωρεών και εθελοντικής προσφοράς. Η κοινότητα του Ζαγορίου έχει διαχρονικά ενισχύσει την εκπαίδευση, κάτι που αντικατοπτρίζεται στα εντυπωσιακά σχολικά και δημόσια κτίρια της περιοχής».
Από την πλευρά του, ο Δήμαρχος Ζαγορίου, Γιώργος Σουκουβέλος, υποδέχθηκε με θερμά λόγια την επιστημονική αποστολή, υπογραμμίζοντας την εξαιρετική συνεργασία του Δήμου με το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων. «Είναι χαρά μας να φιλοξενούμε νέους ανθρώπους που έρχονται να καταγράψουν και να αναδείξουν την αρχιτεκτονική μας κληρονομιά», ανέφερε, τονίζοντας πως «το Ζαγόρι βρίσκεται ξανά στο επίκεντρο, και η συνεργασία μας με την πανεπιστημιακή κοινότητα είναι ζωντανή και παραγωγική».
Παράλληλα, η Πρύτανης του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, Άννα Μπατιστάτου, επισήμανε ότι το πρόγραμμα δεν αποτελεί μόνο μια εκπαιδευτική δράση, αλλά και ένα σημαντικό βήμα προς την ευρωπαϊκή εξωστρέφεια. «Αρχίζει να υλοποιείται το όραμά μας για το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων ως μέλος ενός ισχυρού ευρωπαϊκού πανεπιστημιακού χώρου. Το γεγονός ότι φοιτητές και καθηγητές από όλη την Ευρώπη αποτυπώνουν και αναλύουν την αρχιτεκτονική του Ζαγορίου, μας δίνει τη δυνατότητα να κατοχυρώσουμε επιστημονικά αυτόν τον ιδιαίτερο χαρακτήρα, που τόσο βαθιά είναι δεμένος με την ταυτότητα της Ηπείρου».
Το πρόγραμμα περιλαμβάνει τρεις φάσεις: διαδικτυακή προετοιμασία, δια ζώσης εργασίες πεδίου στα Ζαγοροχώρια και, τέλος, μια φάση αποτίμησης και αξιολόγησης. Στο επίκεντρο της έρευνας βρίσκονται οι κατασκευαστικές τεχνικές, η ένταξη των κτισμάτων στο τοπίο, αλλά και η χρήση σύγχρονων ψηφιακών μεθόδων τεκμηρίωσης.
Έτσι, το Ζαγόρι δεν είναι απλώς αντικείμενο μελέτης, αλλά και ζωντανό εργαστήριο διεθνούς συνεργασίας, επιστημονικής δημιουργίας και πολιτισμικής ανταλλαγής — ένας τόπος που ενώνει την παράδοση με τη γνώση και ανοίγει παράθυρα στο μέλλον.
