Το Προεδρικό Διάταγμα, που δημοσιεύθηκε στο ΦΕΚ της 15ης Απριλίου καθορίζοντας ενιαία κριτήρια και διαδικασίες για την οριοθέτηση των οικισμών κάτω των δύο χιλιάδων κατοίκων κρύβει τελικά κι άλλες εκπλήξεις..
Το Διάταγμα υποτίθεται ότι θα καλύψει ένα πολυετές κενό στον χωρικό σχεδιασμό αλλά ήδη έχει προκαλέσει σοβαρές αντιδράσεις σε περιοχές όπως η Ήπειρος με δεκάδες τέτοιους οικισμούς.
Πέραν των όσων είναι ήδη γνωστά το συγκεκριμένο νομοθέτημα ανοίγει δρόμο για έργα ΑΠΕ αλλά και για δομές φιλοξενίας μεταναστών σε όλους τους οικισμούς!!
Τι προβλέπει το νέο πλαίσιο
Σύμφωνα με το ΠΔ, με την οριοθέτηση ενός οικισμού καθορίζονται οι ζώνες εντός των οποίων θα επιτρέπονται συγκεκριμένες χρήσεις γης. Το πλαίσιο παρέχει τη δυνατότητα ενσωμάτωσης χρήσεων όπως:
-Εγκαταστάσεις Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ)
-Δομές προσωρινής φιλοξενίας προσφύγων μέχρι 100 άτομα
-Κατοικία, τουριστικές μονάδες, εμπορικά καταστήματα και λοιπές δραστηριότητες, κατόπιν αιτιολογημένης μελέτης.
Ιδιαίτερη αναφορά γίνεται στους παραδοσιακούς οικισμούς, όπου για κάθε παρέμβαση απαιτείται ειδική τεκμηρίωση και προστασία της ιστορικής, πολεοδομικής και αρχιτεκτονικής φυσιογνωμίας τους. Οι προβλέψεις αυτές αφορούν άμεσα πολλές περιοχές της Ηπείρου και άλλα χωριά με έντονο πολιτισμικό και ιστορικό αποτύπωμα.
Πιθανά προβλήματα και αντιδράσεις
Παρότι το νέο πλαίσιο θεωρητικά στοχεύει στην οργανωμένη ανάπτυξη και προστασία των μικρών οικισμών, προκαλεί ήδη αντιδράσεις τοπικών αρχών, επιστημονικών φορέων και πολιτών, κυρίως για τα εξής σημεία:
Η ένταξη εγκαταστάσεων ΑΠΕ εγείρει ερωτήματα για την οικιστική, περιβαλλοντική και οπτική επιβάρυνση μικρών κοινοτήτων, ιδιαίτερα σε περιοχές Natura ή εντός πολιτιστικών τοπίων.
Η πρόβλεψη για δομές φιλοξενίας προσφύγων, αν και περιορισμένης κλίμακας (έως 100 άτομα), αντιμετωπίζεται με επιφυλακτικότητα, λόγω έλλειψης διαβούλευσης και σχεδιασμού σε τοπικό επίπεδο.
Σημασία για την Ήπειρο
Η Ήπειρος, με το πλειοψηφικό ποσοστό οικισμών κάτω των 2.000 κατοίκων, είναι από τις Περιφέρειες που θα επηρεαστούν άμεσα από την εφαρμογή του νέου πλαισίου. Σύμφωνα με το τελευταίο Μητρώο Οικισμών, η Περιφέρεια διαθέτει πάνω από 900 τέτοιους οικισμούς, πολλοί εκ των οποίων δεν έχουν ποτέ οριοθετηθεί επίσημα.
Ορισμένοι πολεοδόμοι και αρχιτέκτονες υπογραμμίζουν ότι χωρίς διαβούλευση και ειδικές μελέτες, η εφαρμογή ενιαίου πλαισίου ενδέχεται να δημιουργήσει πίεση στις δομές των μικρών κοινοτήτων και να οδηγήσει σε αλλοίωση του πολιτισμικού τοπίου της περιοχής.
Το Προεδρικό Διάταγμα ορίζει ότι η εφαρμογή του θα γίνεται με κατάθεση μελετών οριοθέτησης από τους δήμους, οι οποίοι καλούνται να κινηθούν άμεσα, εφόσον δεν έχει προηγηθεί χωρικός σχεδιασμός.
Το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας προτίθεται να χρηματοδοτήσει τις σχετικές μελέτες, ωστόσο εναπόκειται στους ΟΤΑ και τις Περιφέρειες να οργανώσουν τον δημόσιο διάλογο με τις τοπικές κοινωνίες.
