Αποκαλυπτικά είναι τα στοιχεία που προκύπτουν από τη μεγάλη διεθνική επιχείρηση της Ελληνικής Αστυνομίας, που οδήγησε στην εξάρθρωση δύο εγκληματικών οργανώσεων αρχαιοκαπήλων, με «αποτυπώματα» και στην Ήπειρο. Συγκεκριμένα, στην ευρεία αστυνομική επιχείρηση, η οποία πραγματοποιήθηκε σε 19 πόλεις της Ελλάδας αλλά και στη Γερμανία, συμμετείχαν ενεργά και οι τοπικές αστυνομικές δυνάμεις Πρέβεζας, καθώς και το Αστυνομικό Τμήμα Ζηρού.

Η αστυνομική έρευνα, που συντονίστηκε από την Υποδιεύθυνση Δίωξης και Εξιχνίασης Εγκλημάτων Πατρών, κατέληξε στη σύλληψη 39 ατόμων, ενώ εντοπίστηκαν και κατασχέθηκαν 1.800 αρχαιολογικά ευρήματα, με σημαντικό αριθμό αυτών να έχει ήδη μεταφερθεί στο εξωτερικό. Από τα κατασχεθέντα, περίπου 800 αντικείμενα βρέθηκαν σε έρευνες στη Γερμανία, όπου η δράση των κυκλωμάτων επεκτεινόταν σε συνεργασία με γνωστούς οίκους δημοπρασιών.

Σύμφωνα με την Αστυνομία, η δράση των οργανώσεων εντοπίζεται τουλάχιστον από το 2022, με τα μέλη τους να έχουν προβεί σε δεκάδες παράνομες ανασκαφές, χρησιμοποιώντας ανιχνευτές μετάλλων και άλλα εξειδικευμένα εργαλεία. Τα ευρήματα –κυρίως νομίσματα, ειδώλια και αντικείμενα με μορφές προσωπίδων και περικεφαλαίων– διοχετεύονταν μέσω μεσαζόντων και τελικά έφευγαν εκτός Ελλάδας.

Η Πρέβεζα και ειδικότερα ο Δήμος Ζηρού συμπεριλαμβάνονται στις περιοχές όπου έγιναν έρευνες και συλλήψεις, κάτι που φανερώνει την ευρεία γεωγραφική εξάπλωση της δράσης των κυκλωμάτων, αλλά και τη συμμετοχή των τοπικών Αστυνομικών Αρχών στην αποκάλυψή τους. Η εμπλοκή της περιοχής επιβεβαιώνει το διαρκές ενδιαφέρον των αρχαιοκαπήλων για την πολιτιστική κληρονομιά της Ηπείρου.

Ο τρόπος δράσης

Η εγκληματική οργάνωση λειτουργούσε με δομή και ιεραρχία και πιο συγκεκριμένα στο κατώτερο στάδιο ιεραρχίας του κυκλώματος αρχαιοκαπηλίας, βρίσκονταν οι κατηγορούμενοι, που είτε μεμονωμένα είτε οργανωμένα σε υποομάδες,  με την χρήση  κατάλληλων μηχανημάτων ανίχνευσης υπεδάφους και σκαπτικών εργαλείων προέβαιναν στην διενέργεια παράνομων ανασκαφών και ερευνών με σκοπό την αποκάλυψη και κλοπή αρχαιολογικών ευρημάτων. Με την χρήση των ανιχνευτών μετάλλων που κατείχαν οι κατηγορούμενοι, πραγματοποιούσαν έρευνες κατά τις οποίες αποκάλυπταν και αφαιρούσαν μεταλλικά αρχαία αντικείμενα ως επί τον πλείστον αρχαία νομίσματα.

Στο επόμενο στάδιο ιεραρχίας, βρίσκονταν οι κατηγορούμενοι στους οποίους  επιδεικνύονται  αρχικά τα παρανόμως ανευρεθέντα αρχαιολογικά ευρήματα είτε δια ζώσης είτε σε φωτογραφίες, ακολούθως προέβαιναν στην αρχική εκτίμηση της αξίας τους και εν συνεχεία τους ανατίθεται η περαιτέρω διάθεση τους. Οι μεσάζοντες έχοντας εκτιμήσει την αξία των υπό διακίνηση αρχαίων αντικειμένων, έρχονταν σε επαφή με τον υποψήφιο αγοραστή με τον οποίο συνεργάζονταν, του περιέγραφαν κωδικοποιημένα τις αρχαιότητες  ή του απόστελλαν φωτογραφίες αυτών μέσω διαδικτυακών εφαρμογών επικοινωνίας και αν οι δύο πλευρές συμφωνούσαν στην προσφερόμενη τιμή,  ολοκλήρωναν την αγοραπωλησία.

Στο υψηλότερο στάδιο ιεραρχίας, βρίσκονταν οι κατηγορούμενοι που αγόραζαν τις αρχαιότητες τις οποίες αφού συγκέντρωναν, τις εξήγαγαν από την Ελλάδα και τις παρέδιδαν σε οίκους δημοπρασιών ή σε συνεργούς τους με σκοπό την διάθεσή τους. Αυτοί οι κατηγορούμενοι είχαν αποκτήσει  εξειδικευμένες αρχαιολογικές γνώσεις σχετικά με την χρονολόγηση τους, τους τύπους των παραστάσεων που φέρουν μερικά από αυτά και την αξία αντίστοιχων αντικειμένων που έχουν διακινηθεί στο παρελθόν ως σημείο αναφοράς. Το μεγαλύτερο μέρος των αρχαιοτήτων που αγόραζαν, ήταν αρχαία νομίσματα και γενικά μικρά αντικείμενα, τα οποία πωλούνταν στο εξωτερικό κυρίως σε οίκους δημοπρασίας.

Η επικοινωνία μεταξύ των μελών πραγματοποιούνταν κυρίως με αυτοπρόσωπες συναντήσεις σε προκαθορισμένα σημεία, ενώ σε τηλεφωνικές συνομιλίες χρησιμοποιούσαν κωδικοποιημένες εκφράσεις και ορολογία που είχαν συμφωνήσει σε προγενέστερο χρόνο λόγω της χρόνιας συνεργασίας τους και οι οποίες πολλές φορές παρέπεμπαν σε αντικείμενα που έχουν σχέση είτε με την νόμιμη επαγγελματική τους δραστηριότητα, είτε με αντικείμενα που απαντώνται στις αντίστοιχες περιοχές.

Σε έναν οίκο δημοπρασίας εξωτερικού διαπιστώθηκε να εργάζεται Έλληνας υπήκοος ο οποίος έχει συλληφθεί κατά το παρελθόν στην Ελλάδα για αρχαιοκαπηλία και μέσω αυτού διακινούνται τα αρχαία νομίσματα που είχαν εξαχθεί παράνομα.

Τι κατασχέθηκε

Κατασχέσεις

• -1.800- αρχαιολογικά ευρήματα, στα οποία περιέχονται πλήθος νομισμάτων διάφορων περιόδων και εκδόσεων, ζωόμορφα και ανθρωπόμορφα ειδώλια, καθώς και διάφορα αντικείμενα υπό μορφή αρχαίων προσωπείων και περικεφαλαίων. Τα -800- ανευρέθηκαν σε έρευνες στη Γερμανία,
• -8- όπλα (πιστόλια, περίστροφο, πολεμικό όπλο, κυνηγετικό),
• -1300- φυσίγγια διαφόρων διαμετρημάτων,
• -80.000- ευρώ μετρητά,
• -135.000- ευρώ δεσμεύτηκαν σε τραπεζικούς λογαριασμούς,
• -1- τραπεζική θυρίδα,
• -46- συσκευές ανίχνευσης μεταλλικών αντικειμένων,
• -10- οχήματα ως μέσα τέλεσης των υπό προανάκριση αδικημάτων.

Τα αρχαιολογικά ευρήματα βρίσκονται υπό μακροσκοπική εξέταση από υπαλλήλους της αρμόδιας Εφορίας Αρχαιοτήτων Θεσσαλονίκης, οι οποίοι θα αποφανθούν σε μεταγενέστερο χρόνο για την ακριβή αρχαιολογική τους αξία.